06suwe-teksto
teksto de #6 Kartamo, 源氏6「末摘花」
源氏物語 第6帖 末摘花
Kartamo
la 6a volumo el
Rakontaro Genĝi
menuo
1) Gengi postsopiras Lagenarion
2) Gengi aŭdas pri Kartamo
3) Gengi aŭdas kotoon de Kartamo
4) Toŭ-no-Tiŭĵaŭo postsekvas Genĝi
5) koncerto kaj Naka-Tukasa
6) la du konkuras Kartamon
7) Genĝi iritiĝas
8) Genĝi vizitas Kartamon
9) Genĝi revenas al Nideŭvin
10) malfrua postsopira letero
11) Genĝi ne vizitas Kartamon
12) vizito en neĝa nokto
13) Genĝi surpirziĝis je Kartamo
14) malriĉa pordogardisto
15) Genĝi subtenas Kartamon
16) Kartamo donacas veston
17) Genĝi vizitas Kartamon
18) Genĝi ludas kun Juna Violo
1) Gengi postsopiras Lagenarion
Genĝi, post jaro, ankoraŭ ne forgesis la koron de tiu virino kvazaŭ roso sur la lagenario, lin postlasintan, kaj pensis senĉese aminda ĉiam. Virinoj kiel Malvo aŭ la sinjorino de Rokudeŭ estis streĉplenaj, kaj defiis lin en fiero kaj konsideremo, kaj tial sincere relasita figuro de Lagenario estis emocia kaj aminda senkompare.
Genĝi ankoraŭ serĉis, ankaŭ post sia lerno per sperto, tre ĉarman virinon facilanime trakteblan, ne de noblaj familioj. Li tenis siajn orelojn atente al reputacioj de virinoj kun bona karaktero. Li sendadis nur unulinian leteron al virinoj, esperablaj laŭ sia ideo, kaj kiu el ili ne aminklinus al li? Tute nature al li. Senemocie obstina virino ŝajnas serioza sen sentimentalo, kaj ne scias kompromison, sed ne povante teni sin ĝis la fino kaj korrompiĝante, edziniĝas al banala viro. De tiaj multaj virinoj li retiris sin meze de plia rilatiĝo.
Laŭokaze li rememoris Elŝelitan Cikadon kun malameto, kiu rifuzis lian unuflankan malmoralan amon.
思へどもなほあかざりし夕顔の露に後れし心地を、年月経れど思し忘れず、ここもかしこもうちとけぬかぎりの、気色ばみ心深き方の御いどましさに、け近くうちとけたりし、あはれに、似るものなう恋しく思ほえたまふ。
いかで、ことごとしきおぽえはなく、いとらうたげならむ人の、つつましきことなからむ、見つけてしがなと、懲りずまに思しわたれば、すこしゆゑづきて聞こゆるわたりは、御耳とどめたまはぬ隈なきに、さてもやと思し寄るばかりのけはひあるあたりにこそ、一くだりをもほのめかしたまふめるに、なびききこえずもて離れたるは、をさをさあるまじきぞ、いと目なれたるや。つれなう心強きは、たとしへなう情おくるるまめやかさなど、あまりもののほど知らぬやうに、さてしも過ぐしはてず、なごりなくくづほれて、なほなほしき方に定まりなどするもあれば、のたまひさしつるも多かりけり。
かの空蟬を、もののをりをりには、ねたう思し出づ。
1
Ankaŭ estus ŝanco tiri atenton de Submarkeza Miskanto. Ŝian maloridigitan figuron apud lumigilo li volis revidi en la sama sceno al antaŭe. Entute Genĝi estas la persono, kiu tute ne forgesas ĉiujn virinojn.
En la palaco servis virino nomata Tajfu-no-Mjaŭbu, la filino de la nutristino Savemon, kiun Genĝi kare pensis en la dua vico de Dajni. Ŝi estis la filino de Fjaŭbu-no-Tajfu, la ido de la inperiestra familio. Ŝi estis tre amaventurema fraŭlino, kiun ankaŭ Genĝi servigis al si. Ŝia patrino estis la edzino de la provincestro de Tikuzen* kaj iris al tiu postenlando, kaj tial ŝi sola restis en la domo de sia patro, kaj iradis palacservon.
Ĉi tiu Mjaŭbu rakontis al Genĝi en iu ŝanco, ke solece vivas la filino, kiun la forpasinta patro princo Fitati naskis en sia maljuna aĝo, kaj tre fervore nutris.
"Kompatinda filino!"
Genĝi aŭskultis la rakonton atente. Ŝi daŭrigis.
"Mi ne bone scias precize pri ŝia karaktero kaj figuro. Ŝi estas sindetena kaj ne ŝatas intimiĝi al aliulo. Eĉ kiam mi vizitas nokte, ŝi parolas kun mi trans kurteno. Ŝi fidas sep-kordan kotoon kiel sia sola amiko."
Li diris.
* ĝi lokiĝas en Kjuŝuo.
荻の葉も、さりぬべき風の便りある時は、おどろかしたまふをりもあるべし。灯影の乱れたりしさまは、またさやうにても見まほしく思す。おほかた、なごりなきもの忘れをぞ、えしたまはざりける。
2)
左衛門の乳母とて、大弍のさしつぎにおぼいたるがむすめ、大輔命婦とて、内裏にさぶらふ。わかむどほりの兵部大輔なるむすめなりけり。いといたう色好める若人にてありけるを、君も召し使ひなどしたまふ。母は筑前守の妻にて下りにければ、父君のもとを里にて行き通ふ。
故常陸の親王の、末にまうけていみじうかなしうかしづきたまひし御むすめ、心細くて残りゐたるを、もののついでに語りきこえければ、
「あはれのことや」
とて、御心とどめて問ひ聞きたまふ。
「心ばへ容貌など、深き方はえ知りはベらず。かいひそめ、人うとうもてなしたまへば、さべき宵など、物越しにてぞ語らひはベる。琴をぞなつかしき語らひ人と思へる」
と聞こゆれば、
2
"Ĝi estas unu el la tri amikoj*, kaj la dua estus ne deca al virino."
Kaj li daŭrigis.
"Lasu min adŭskulti ŝian ludadon. Ŝia patro princo estis specialisto pri tiu arto, kaj ankaŭ ŝi estos ludanto superordinara."
Ŝi respondis, por instigi lin al interesiĝo.
"Mi supozas, ke ŝi ne ludos tiom altnivele."
Li diris.
"Ho, vi ekscitas min. Nu, mi iru al ŝi en nebula lunnokto post tagoj. Tiam ankaŭ vi eliru de la palaco."
Tiu ordono ĝenis ŝin, sed tiam palacaj eventoj malmultis en liberema printempo, kaj ŝi elvenis de tie. Ŝia patro Tajfu tiam loĝis en la domo de la nova edzino, kaj malofte revenis al sia domo. Mjaŭbu ne ŝatis la domon de la bopatrino, kaj kontraŭe intimiĝis kaj kutime vizitadis la domon de la princino.
3) Gengi aŭdas kotoon de Kartamo
Kiel anoncite, Genĝi vizitis la domon, kiam la deksesanokta luno rave lumis. Mjaŭbu diris.
"Ŝajnas ne interese. Kordinstrumento sonas serene en la nokto senhimida, sed hodiaŭ ne."
Genĝi respondis.
* t.e. kotoo, sakeo kaj poemo. (laŭ la poemo 北窓三友 de Pak Lakten)
「三つの友にて、いま一くさやうたてあらむ」
とて、
「我に聞かせよ。父親王の、さやうの方にいとよしづきてものしたまうければ、おしなべての手づかひにはあらじとなむ思ふ」
とのたまへば、
「さやうに聞こしめすばかりにはあらずやはべらむ」
と言へど、御心とまるばかり聞こえなすを、
「いたう気色ばましや。このごろのおぼろ月夜に忍びてものせむ。まかでよ」
とのたまへば、わづらはしと思へど、内裏わたりものどやかなる春のつれづれにまかでぬ。父の大輔の君は、ほかにぞ住みける。ここには時々ぞ通ひける。命婦は、継母のあたりは住みもっかず、姫君の御あたりを睦びて、ここには来るなりけり。
3)
のたまひしもしるく、いさよひの月をかしきほどにおはしたり。
「いとかたはらいたきわざかな。物の音すむべき夜のさまにもはベらざめるに」
と聞こゆれど、
3
"Sed, vi iru kaj petu de ŝi ludi, ĵetante al ŝi almenaŭ unu vorton. Reveni hejmen vane estas bedaŭrinde."
Ŝi kondukis lin en sian sidejon ne bone instalitan en la domo, kaj zorgante restigi lin tie, iris al la ĉefkonstruaĵo. La princino, Kartamo, estis rigardanta tie mumeojn florantajn kun bona odoro, ankoraŭ ne ferminte la kradfenestrojn. Mjaŭbu pensis nun bona ŝanco por proponi.
"Nun mi vizitis ĉi tien, allogite de la nokta atmosfero, kiam kotoo sonos tre bele. Mi ĉiam bedaŭras, ke mi ne povas aŭskulti vian ludadon, ĉar mi vizitas vin mallonge kaj tuj foriras en urĝa maniero."
Ŝi respondis.
"Mi aŭdis, ke estu bona amiko, aprezanto kiel en Ĥinujo. Mia ludo ne indus al la oreloj de palacservantoj."
Kaj ŝi alportigis la instrumenton. La koro de Mjaŭbu ekbatis, kiel Genĝi aŭskultos tion.
Ŝi plektradis feble. Li aŭdis bele. Ŝi ludis ne tiel majstre, sed origine kotoo havas propran karakteron laŭ aparato, kaj li aŭdis ŝin ne tiel mallerta. En ĉi tia ruiniĝinta loko la forpasinta princo Fitati tre zorgis ŝin, nutrante en antaŭmoderna maniero, sed nun sen ia postsigno ŝi vivas tute solece. Li pensis, ke en libroj de antikvaj rakontoj multe aperas similaj scenetoj al ĉi tiu loĝejo, kaj momente li emis alparoli ŝin. Sed li hezitis, pensante ke ŝi sentos tute abrupta.
Mjaŭbu estis la tuta klerulo, kaj inten-cis, ke li ne sufiĉe aprezu, kaj diris al ŝi.
「なほあなたに渡りて、ただ一声ももよほしきこえよ。空しくて帰らむが、ねたかるべきを」
とのたまへば、うちとけたるすみかにすゑたてまつりて、うしろめたうかたじけなしと思へど、寝殿に参りたれば、まだ格子もさながら、梅の香をかしきを見出だしてものしたまふ。よきをりかなと思ひて、
「御琴の音いかにまさりはベらむ、と思ひたまへらるる夜の気色にさそはれはベりてなむ。心あわたたしき出で入りに、えうけたまはらぬこそ口惜しけれ」
と言へば、
「聞き知る人こそあなれ、ももしきに行きかふ人の聞くばかりやは」
とて、召し寄するも、あいなう、いかが聞きたまはむと、胸つぶる。
ほのかに搔き鳴らしたまふ。をかしう聞こゆ。なにばかり深き手ならねど、物の音がらの筋ことなるものなれば、聞きにくくも思されず。いといたう荒れわたりて、さびしき所に、さばかりの人の、古めかしう、ところせく、かしづきすゑたりけむなごりなく、いかに思ほし残すことなからむ、かやうの所にこそは、昔物語にもあはれなる事どももありけれなど、思ひつづけても、ものや言ひ寄らましと思せど、うちつけにや思さむと、心恥づかしくて、やすらひたまふ。
命婦かどある者にて、いたう耳ならさせたてまつらじと思ひければ、
4
"Jen nuboj ekkovras belan ĉielon. Mi nun elmemoris, ke gasto vizitos min. Por ke tiu ne rigardu, ke mi evitas tiun. Refoje mi vizitos en ne okupita tempo. Do, mi tiros la kradfenestron malsupren."
Ŝi ne plu rekomendis al ŝi ludi, kaj revenis al Genĝi.
"Ŝi ĉesis ludon meze. Ne sufiĉe ĝui apreze, bedaŭrinde."
Li estis allogita de ŝi.
"Aŭdi estas same, kie mi estus. Nu, gvidu min por stariĝi, proksime de ŝi."
Mjaŭbu volis meti lin en stato de allogo, kaj diris.
"Ho ve, ŝi vivas malriĉe, kaj sentas sin mizera. Tial renkonti viron estus hezitinde."
Genĝi konsentis. Homoj, li aŭ la alia, kiuj povas facile intimiĝi, ne estas en bonaj rangoj, kaj ŝi estas el nobla familio. Li persvadis Mjaŭbu.
"Do, vi aludu mian varman koron al ŝi."
Li kredeble havis promeson viziti alian virinon, kaj preparis eliri kaŝeme. Ŝi diris.
"Kiam Mikado diris sen trankvilo, ke vi estas serioze honesta, estis al mi tempo preskaŭ ekridi. Kial Li scius, ke vi vestas vin afektante, vin kaŝe?"
Genĝi retrovidis ŝin kaj ridis, dirante.
"Ne klaĉu pri mi, kvazaŭ vortoj de seriozulo. Se vi nomas ĉi-fojan konduton papilia, kiel faru pri iu virino?"
Ŝi mem hontis kaj silentiĝis, pensante, ke li deklamas ŝian facilan amoremon de tempo al tempo.
「曇りがちにはべるめり。まらうとの来むとはべりつる、いとひ顔(がほ)にもこそ。いま心のどかにを。御格子(みかうし)まゐりなむ」
とて、いたうもそそのかさで、帰りたれば、
「なかなかなるほどにてもやみぬるかな。もの聞き分くほどにもあらで、ねたう」
とのたまふ。気色をかしと思したり。
「同じくは、けぢかきほどの立ち聞きせさせよ」
とのたまへど、心にくくてと思へば、
「いでや、いとかすかなるありさまに思ひ消えて、心苦しげにものしたまふめるを、うしろめたきさまにや」
と言へば、げにさもあること、にはかに、我も人も、うちとけて語らふべき人の際(きは)は際(きは)とこそあれなど、あはれに思さるる人の御ほどなれば、
「なほ、さやうの気色をほのめかせ」
と語らひたまふ。
また契(ちぎ)りたまへる方やあらむ、いと忍びて帰りたまふ。
「上(うへ)の、まめにおはしますと、もてなやみきこえさせたまふこそをかしう思うたまへらるるをりをりはベれ。かやうの御やつれ姿を、いかでかは御覧じつけむ」
と聞こゆれば、たち返り、うち笑ひて、
「こと人の言はむやうに、咎(とが)なあらはされそ。これをあだあだしきふるまひと言はば、女のありさま苦しからむ」
とのたまへば、あまり色めいたりと思して、をりをりかうのたまふを、恥づかしと思ひて、ものも言はず。
5
4) Toŭ-no-Tiŭĵaŭo postsekvas Genĝi
Genĝi eliris de la sidejo silente, supozante, ke li povos percepti etan movon de Kartamo en la ĉefdomo. Li iris al angulo, kie restis bambumuro iom rompiĝinta, kaj jen, li trovis viron staranta de antaŭe. 'Kiu li estas?' Li supozis lin amemulo al ŝi, kaj kaŝis sin de li laŭ la muro. Legantoj, tiu estis Toŭ-no-Tiŭĵaŭo! Ili ambaŭ eliris de la palacservo, sed Genĝi ne celis la domon de Maldekstra Ministro, nek la propran domon Nideŭvin, kaj ili apartiĝis. La Tiŭĵaŭo mem havis planon viziti iun, sed en maltrankvilo, sekvis kaj ŝtelobservis Genĝi. Genĝi ne atentis lin, kaŭze de lia ĉevalo unurange malbona kaj pro lia iom nefascia sporta vesto. Li vidis, ke Genĝi eniris ĉi tian mizerzan domon, kio estis ne komprenebla, kaj aŭskultante koto-ludadon, atendadis lian elvenon.
Genĝi ne deĉifris, kiu estas la viro, apenaŭ foriris sur kaŝitaj paŝoj, kaj jen, tiu alparolis.
"Mi estis dolora pro via foreskapo, kaj forsalutis.
Ni forvenis de l' palaco Tutsamtempe post laboro Sed mi perdis vin sen paco En la domon de malforo
Tiuj vortoj estis malŝatindaj kaj opresemaj. Genĝi vidis la viron Tiŭĵaŭo, kaj fariĝis ridinda.
寝殿の方に、人のけはひ聞くやうもやと思して、やをら立ちのきたまふ。透垣(すいがい)のただすこし折れ残りたる隠(かく)れの方に、立ち寄りたまふに、もとより立てる男(をとこ)ありけり。誰ならむ、心かけたるすき者ありけりと思して、蔭(かげ)につきてたち隠れたまへば、頭中将(とうのちゅうじゃう)なりけり。この夕つ方、内裏(うち)よりもろともにまかでたまひける、やがて大殿にも寄らず、二条院にもあらで、引き別(わか)れたまひけるを、いづちならむと、ただならで、我も行く方(かた)あれど、あとにつきてうかがひけり。あやしき馬(むま)に、狩衣(かりぎぬ)姿のないがしろにて来ければ、え知りたまはぬに、さすがに、かう異方(ことかた)に入りたまひぬれば、心も得ず思ひけるほどに、物の音(ね)に聞きついて立てるに、帰りや出(い)でたまふと、した待つなりけり。
君は、誰ともえ見分きたまはで、我と知られじと、ぬき足に歩(あゆ)みのきたまふに、ふと寄りて、
「ふり捨てさせたまへるつらさに、御送り仕うまつりつるは。
もろともに 大内山は出でつれど 入る方見せぬ いさよひの月」
と恨むるも、ねたけれど、この君と見たまふに、すこしをかしうなりぬ。
6
"Ho, tute senatendite!"
Kaj li reutais malŝateme.
Luno vidas premenadon Ne kaŝeblan sub la lumo Ĝi atendus, kiun domon Ĉu eniras min, kun kono?
"Kiel vi faros, se mi postsekvos vin?"
Tiŭĵaŭo persekutis.
"En ĉi tia ampromenado, bona akompananto kondukas vin al efika rezulto. Ne forlasu min malantaŭen. Neatendita afero aŭ okazos en kaŝita promenado, tiom ŝanĝanta aspekton de vesto."
Li trude admonis al Genĝi. Li foje trovis lian sekretan movon, kion Genĝi konceptis ĝena. Genĝi rememoris.
'Li ankoraŭ ne scias pri sia eta filino kiel dianto, por mia avantaĝo.'
Genĝi kaj Toŭ-no-Tiŭĵaŭo, en intima koro, ne direktis al virinoj vizitontaj, planitaj antaŭe, rompante promesojn, kaj iris en la sama bovĉaro, blovante flutojn kune, sur la vojo sub la bela luno, iom kaŝita de nuboj, kaj atingis la domon de Maldekstra Ministro. Genĝi ne heroldis sian veturon, kaj kaŝe enirinte, alportigis novan noŝo-veston al la koridoro, por ŝanĝi, atente kontraŭ la domanoj. Li afektis ĵusan alvenon, kaj blovadis la fluton. La Ministro ne preteraŭdis kiel kutime, kaj elprenis sian kori-fluton*.
* iom mallonga fluto kun ses truoj, produktita en Korio.
「人の思ひよらぬことよ」
と憎む憎む、
里分かぬ かげをば見れど行く月の いるさの山を 誰かたづぬる
「かう慕ひ歩かば、いかにせさせたまはむ」
と聞こえたまふ。
「まことは、かやうの御歩きには、随身からこそはかばかしきこともあるべけれ。後らさせたまはでこそあらめ。やつれたる御歩きは、かるがるしきことも出で来なむ」
とおし返へし諫めたてまつる。かうのみ見つけらるるを、ねたしと思せど、かの撫子はえ尋ね知らぬを、重き功に、御心の中に思し出づ。
5)
おのおの契れる方にも、あまえて、え行き別れたまはず、一つ車に乗りて、月のをかしきほどに雲隠れたる道のほど、笛吹きあはせて大殿におはしぬ。前駆などもおはせたまはず、忍び入りて、人見ぬ廊に、御直衣ども召して着かへたまふ。つれなう今来るやうにて、御笛ども吹きすさびておはすれば、大臣、例の聞き過ぐしたまはで、高麗笛とり出でたまへり。
7
Li estis la specialisto de la instrumento, kaj blovis tre interese. Li ankaŭ alportigis kordinstumentojn, kaj ludigis al ĉambelaninoj talentaj en muziko, interne de la kurtenoj.
La ĉambelanino Naka-Tukasa, servanta al Malvo, ludis la bivon, kiel ŝia lerta arto. Ŝi ne turnis sin al aminklino de Toŭ-no-Tiŭĵaŭo, kaj ne formetis sopiron al Genĝi, malofte montrantan amon al ŝi. Tiu famo malkovriĝis nature, kaj la edzino de la Ministro fariĝis malagrabla. Ŝi ne sciis kiel konduti, kaj kuŝe apogis al apogilo, en desapontiĝo. Ŝi ankaŭ imagis eĉ forkuron foren al ne persekutebla loko, sed tio estus tro soleca, kaj ŝi perpleksiĝis.
La du junuloj ambaŭ rememoris la lastan koto-ludadon de Kartamo, kaj resentis la domon pli ekzota ol mizera. Tiŭĵaŭo image supozis.
'Tre bela virino tiel vivis dum multaj jaroj. Se mi amos kaj ekvizitos ŝin korpreme, ĉu oni vidos min malbela, en brua famo pri mi?'
Li vidis, ke Genĝi vizitas ŝin kun fervoro tiamaniere, kaj kredis, ke li ne estos neniofara al ŝi. Li sentis en si ĵaluzon kaj maltrankvilon kontraŭ li.
Post tiam Genĝi kaj Toŭ-no-Tiŭĵaŭo sendis leterojn al ŝi. Neniun respondon ricevis ambaŭ. Ili ne komprenis la kialon, kaj perdis trankvilon.
いと上手におはすれば、いとおもしろう吹きたまふ。御琴召して、内にも、この方に心得たる人々に弾かせたまふ。
中務の君、わざと琵琶は弾けど、頭の君心かけたるをもて離れて、ただこのたまさかなる御気色のなつかしきをば、え背ききこえぬに、おのづから隠れなくて、大宮なども、よろしからず思しなりたれば、もの思はしくはしたなき心地して、すさまじげに寄り臥したり。絶えて見たてまつらぬ所にかけ離れなむも、さすがに心細く、思ひ乱れたり。
君たちは、ありつる琴の音を思し出でて、あはれげなりつる住まひのさまなども、様変へてをかしう思ひつづけ、あらましごとに、いとをかしうらうたき人の、さて年月を重ねゐたらむ時、見そめていみじう心苦しくは、人にももて騷がるばかりやわが心もさまあしからむなどさへ、中将は思ひけり。この君の、かう気色ばみ歩きたまふを、まさにさては過ぐしたまひてむやと、なまねたうあやふがりけり。
6)
その後、こなたかなたより、文などやりたまふべし。いづれも返り事見えず。おぼつかなく心やましきに、
8
Tiŭĵaŭo pli iritiĝis.
"Kiel pika konduto! Virino loĝanta en tiel barbara domo devus konduti signifoplene, afektante aprezon al ĉio, montrante interesojn al ne tiel kortiraj arboj kaj herboj, aŭ stato de la ĉielo. Kiam tia korenhavo estos supozata, tiam ŝi vidiĝos aminda. Kiom peza estus ŝia fono de la familio, esti ĉi tiom malpozitive estas ne interese nek dece."
Tiŭĵaŭo parolis al Genĝi, en amika tono senhezite, kiel kutime.
"Ĉu vi ricevis ŝian respondon tiel aŭ ĉi tiel? Mi prove montris mian aminklinon al ŝi, sed ĉio vaniĝis sen efiko."
Genĝi ridetis, pensante ke li konfesis amon al ŝi, kaj respondis al li.
"Ha, iel tiel. Mi ne volis vidi tian, kaj ne vidis tian."
Tiŭĵaŭo supozis, ke ŝi distingis inter la du, kaj okazis ĵaluzo en li.
Genĝi origine ne pensis ŝin profunde en la koro, kaj perdis entuziasmon pro ŝia ignoro, sed li aŭdis, ke lia amiko promenadas al ŝi fojojn, kaj ke ŝi akceptos tiun, kiu multe alparolos kaj tio fariĝos kutima al ŝi.
'Tiam li fiere sugestos al mi, ke li venkis min, la unuan alparolinton al ŝi, konkure!'
Tia supozo ĝenis lin, kaj li serioze konsilis kun Mjaŭbu.
"Doloriga estas la cirkonstanco de la princino, kial ŝi ne turniĝas al mi. Ŝi aŭ suspektus min papiliemulo. Sed mi ne estas tiel facilanima. Virinoj ne povas atendi min kun pacienco, kaj fine rilato inter ni konkludiĝas malsukcese. Kaj tiam oni metas kulpigon sur min.
あまりうたてもあるかな。さやうなる住まひする人は、もの思ひ知りたる気色、はかなき木草、空の気色につけても、とりなしなどして、心ばせ推しはからるるをりをりあらむこそあはれなるベけれ。重しとても、いとかうあまり埋れたらむは、心づきなくわるびたりと、中将はまいて心いられしけり。
例の隔てきこえたまはぬ心にて、
「しかじかの返り事は見たまふや。こころみにかすめたりしこそ、はしたなくてやみにしか」
と愁ふれば、
「さればよ。言ひ寄りにけるをや」
とほほ笑まれて、
「いさ。見むとしも思はねばにや、見るとしもなし」
と答へたまふを、人分きしけると思ふに、いとねたし。
君は、深うしも思はぬことの、かう情なきを、すさまじく思ひなりたまひにしかど、かうこの中将の言ひ歩きけるを、言多く言ひ馴れたらむ方にぞなびかむかし。したり顔にて、もとの事を思ひ放ちたらむ気色こそ愁はしかるべけれと思して、命婦を、まめやかに語らひたまふ。
「おぼつかなくもて離れたる御気色なむ、いと心うき。すきずきしき方に、疑ひよせたまふにこそあらめ。さりとも、短き心ばへつかはぬものを。人の心ののどやかなることなくて、思はずにのみあるになむ、おのづからわがあやまちにもなりぬべき。
9
Tiel ĉarme devus esti tia virino, kiu tenas sin en paco, ne ricevante malbonajn konsilojn de parencoj aŭ gefratoj, kaj vivas ĝentile."
Mjaŭbu respondis kion ŝi vidis.
"Nu, ŝi ne estos deca virino al intelekta homo, kiu volas ripozi ĉe ŝi portempe. Ŝi fermas kaj gardas sin kontraŭ ĉio, kio montriĝas apenaŭ ekzistebla."
"Ho, ŝi ŝajnas ne lerta nek rafinita. Se ŝi estus tre infaneca kaj naiva, ŝi montriĝus ĉarmulino"
Li respondis, rememorante pri Lagenario.
En tiu tempo Genĝi ne estis kvieta aŭ je malsaniĝo al pseŭdomalario, aŭ je meditado pri la sekreta peko kun Visterio. Kaj pasis printempo kaj somero.
En aŭtuno Genĝi daŭre pensadis kviete, kaj sopire rememoris la sonojn de ŝtofmaleado kaj bruan tondradon de pistujpremado en la domo de Lagenario. Li kelkfoje sendis leterojn al la domo de la princo Fitati, sed tendenco de tiea princino estis ambigua. 'Ŝi estus virga, ne scianta amaferon inter geviroj. Mi ne estu venkota.' Persisto kaptis lin, kaj li akuzis Mjaŭbu.
"Ho, kio, entute! Mi ne spertis ĉi tian traktadon!"
Vidante lian iritiĝon, ŝi respondis.
"Mi neniam rekomendis al ŝi, ke vi ne estas proporcia al ŝi. Sed ĝenerale ŝi estas negativa en ĉio, kaj ne etendas sian manon al tuĉpeniko, mi supozas."
心のどかにて、親兄弟のもてあつかひ恨むるもなう、心やすからむ人は、なかなかなむらうたかるべきを」
とのたまへば、
「いでや、さやうにをかしき方の御笠宿には、えしもやと、つきなげにこそ見えはベれ。ひとへに物づつみし、ひき入りたる方はしも、ありがたうものしたまふ人になむ」
と、見るありさま語りきこゆ。
「らうらうじうかどめきたる心はな
きなめり。いと児めかしう、おほどかならむこそ、らうたくはあるべけれ」
と思し忘れずのたまふ。
瘧病にわづらひたまひ、人知れぬもの思ひのまぎれも、御心のいとまなきやうにて、春夏過ぎぬ。
7)
秋のころほひ、静かに思しつづけて、かの砧の音も、耳につきて聞きにくかりしさへ、恋しう思し出でらるるままに、常陸の宮にはしばしば聞こえたまへど、なほおぼつかなうのみあれば、世づかず心やましう、負けてはやまじの御心さへ添ひて、命婦を責めたまふ。
「いかなるやうぞ。いとかかることこそまた知らね」
と、いとものしと思ひてのたまへは、いとほしと思ひて、
「もて離れて、似げなき御事とも、おもむけはベらず。ただおほかたの御ものづつみのわりなきに、手をえさし出でたまはぬとなむ見たまふる」
10
Genĝi diris al ŝi.
"Tio, mi asertas, estas ne kutima en la socio. Ruĝigi sin je vangoj pro honto estas kompreneble, se ŝi estus infano, scianta nenion, aŭ ŝi ne povus agi laŭ sia penso sub premo de gepatroj, sed nun ŝi ne estas tia, kaj devas doni respondon. Mi nur sentas soleca en malokupeco, kaj deziras, ke ŝi donos respondon en la sama koro kun mi. Mi nur volas stari apud la ruiniĝinta koridoro ekster ŝia ĉambro, ne en ampostula stato iel. Mi estas ne kontenta pri la afero, do, vi planu nian rendevuon, eĉ se ŝi ne kosentus. Mi ne antaŭvidas, ke vi iritos kaj kruele traktos min."
Genĝi kutimiĝis aŭdi famon de ĝeneralaj virinoj en la mondo, kaj foje interesiĝas al tiu, kiu tiras sian atenton. Mjaŭbu parolis la ekziston de tia virino en iu senokupita vespera kunveno, kiel libera temo, al kiu li montris forvoran interesiĝon, tre ĝene al ŝi. Entute la princino ne estas lerta en la socio, nek klera.
'Se mi kondukos lin al geedza afero, probablus esti mizera konkludo. Li petas tiel serioze, kaj rifuzi estos cinike.'
Eĉ kiam la patro princo estis viva, venis neniu vizitanto al la domo, postlasita de la fluo de prospero, kaj nun plie estis neniu spuro de piedoj de gastoj inter sovaĝaj ĝardenherboj. Kaj jen, ofte atingis leteroj de tiel nobla persono, al kio eĉ malaltrangaj ĉambelaninoj ridis kun ĝojoj, kaj rekomendis al ŝi skribi la respondon.
と聞こゆれば、
「それこそは世づかぬことなれ。もの思ひ知るまじきほど、ひとり身をえ心にまかせぬほどこそ、さやうにかかやかしきもことわりなれ、何ごとも思ひしづまりたまへらむと思ふこそ。そこはかとなく、つれづれに心細うのみおぼゆるを、同じ心に答へたまはむは、願ひかなふ心地なむすべき。何やかやと、世づける筋ならで、その荒れたる簀子にたたずままほしきなり。いとうたて心得ぬ心地するを、かの御ゆるしなくともたばかれかし。心いられし、うたてあるもてなしには、よもあらじ」
など、語らひたまふ。
なほ、世にある人のありさまを、おほかたなるやうにて聞きあつめ、耳とどめたまふ癖のつきたまへるを、さうざうしき宵居など、はかなきついでに、さる人こそとばかり聞こえ出でたりしに、かくわざとがましうのたまひわたれば、なまわづらはしく、女君の御ありさまも、世づかはしく、よしめきなどもあらぬを、なかなかなる導きに、いとほしきことや見えむなむど思ひけれど、君のかうまめやかにのたまふに、聞き入れざらむもひがひがしかるべし。父親王おはしけるをりにだに、古りにたるあたりとて、音なひきこゆる人もなかりけるを、まして今は、浅茅分くる人もあと絶えたるに、かく世にめづらしき御けはひの漏りにほひくるをば、生女ばらなども笑みまけて、「なほ聞こえたまへ」とそそのかしたてまつれど、
11
Sed ŝi restis tro timida, kaj ne turnis sin al la afero.
Mjaŭbu konsideris, ke ŝi kondukos lin proksimen al Kartamo, por paroli trans vandoj, kaj en okazo ne plaĉa, la afero finiĝos; kaj se ili havas ligiĝon de la antaŭa mondo, li kutime amvizitos ŝin, kontraŭ kio neniu povos kritiki. Ŝi estis facilanima juĝanto kun frivolo, kaj ne konsilis kun sia propra patro.
Estis la nokto post la dudeka tago de luna aŭgusto. Atendi la lunon leviĝanta malfrue en la nokto estis maltrankvile, nur steloj brilis serene, kaj sono de ventoblovo tra pinbranĉoj estis malĝoja. Kartamo ekparolis pri la antaŭaj gajaj jaroj kun la patro, kaj ekploris en larmoj. Mjaŭbu ŝajnis sendi sciigon al Genĝi, juĝinte, ke nun estas la bona ŝanco viziti. Li venis kaŝeme, kiel kutime.
Fine la luno leviĝis, kiam li rigardis la ruiniĝintan plektobarilon kun hororo. Tiam Kartamo ekludis kotoon en febla tono, rekomendite de la ĉambelanino Mjaŭbu. Li aŭdis la muzikon ne malbone. Mjaŭbu senpacienciĝis en perpleksita koro, ke ŝi ludu pli familiare kaj aldonu modernecon. Ne ŝtelvidite, li facile eniris la domon. Li alvenigis Mjaŭbu. Ŝi diris al Kartamo, en mieno de falsa surprizo.
"Okazis troa malfacilaĵo! Sinjoro iu nun vizitas vin. Li longe ne ŝatis vian senrespondan sintenon, kaj ĉiam mi rifuzis lian peton, ne trakteblan laŭ mia decido.
あさましうものづつみしたまふ心にて、ひたぶるに見も入れたまはぬなりけり。
命婦は、さらば、さりぬベからんをりに、物越しに聞こえたまはむほど御心につかずは、さてもやみねかし、またさるべきにて、仮にもおはし通はむを、咎めたまふべき人なしなど、あだめきたるはやり心はうち思ひて、父君にも、かかることなども言はざりけり。
8)
八月二十余日、宵過ぐるまで待たるる月の心もとなきに、星の光ばかりさやけく、松梢吹く風の音心細くて、いにしへのこと語り出でて、うち泣きなどしたまふ。いとよきをりかなと思ひて、御消息や聞こえつらむ、例のいと忍びておはしたり。
月やうやう出でて、荒れたる籬のほどうとましく、うちながめたまふに、琴そそのかされて、ほのかに搔き鳴らしたまふほど、けしうはあらず。すこしけ近う、今めきたるけをつけばやとぞ、乱れたる心には心もとなく思ひゐたる。人目しなき所なれば、心やすく入りたまふ。命婦を呼ばせたまふ。今しも驚き顔に、
「いとかたはらいたきわざかな。しかじかこそおはしましたなれ。常にかう恨みきこえたまふを、心にかなはぬよしをのみ、いなびきこえはベれば、
12
Li foje diras, ke li mem persvados vin pri la rilato de geviroj. Kiel mi respondu? Mia koro premiĝas pro la speciala vizito de la noblulo, ne facilanime traktebla. Bonvolu aŭskulti lian parolon trans vandoj."
Ŝi aŭdis tiujn vortojn kun honto, kaj surgenue eniris ĉambrofunden, dirante:
"Mi ne scias kiel paroli al viro."
Mjaŭbu vidis ŝian tre infanecan konduton, kaj instruis al ŝi, dirante:
"Via tro juneca sinteno ĝenas min. Kompreneble estas, ke vi povus esti infaneca, kiam viaj gepatroj vivus kaj zorgus pri vi, sed nun strange estas, ke vi evitas rilaton kun viro, kiam vi jam estas sola."
Kartamo ne estis homo, kiu forte rifuzas la admonon, kaj diris.
"Se vi konsilas al mi, ke mi aŭskultu lin, ne donante eĉ voĉan respondon, tiam mi vidos lin, firme riglante krad-fenestron."
"Inviti lin en la koridoron estos ne ĝentile je lia rango. Li neniel faros perfortan agon, eĉ de pli proksima loko."
Tiel ŝi persvadis Kartamon, kaj mem severe riglis la du-husuman ĉambron, kaj metis kusenon por regali lin en la interalero.
Kartamo akceptis Mjaŭbu ne volonte, sed bone konsciis, ke ŝi mem tute ne scias kiel paroli kun tia viro, pro kio tiu instrukciis ĉi tiel, pro sia nekompreno al gevira afero. La tempo estis tiam, kiam maljuna ĉambelanino, anstataŭanta nustristinon de la princino, eniris sian ĉambron por dormi pro frua vesperdormemo.
『みづからことわりも聞こえ知らせむ』とのたまひわたるなり。いかが聞こえかへさむ。並々のたはやすき御ふるまひならねば、心苦しきを、物越しにて、聞こえたまはむこと聞こしめせ」
と言へば、いと恥づかしと思ひて、
「人にもの聞こえむやうも知らぬを」
とて奥ざまへゐざり入りたまふさま、いとうひうひしげなり。うち笑ひて、
「いと若々しうおはしますこそ心苦しけれ。限りなき人も、親などおはしてあつかひ後見きこえたまふほどこそ、若びたまふもことわりなれ、かばかり心細き御ありさまに、なほ世を尽きせず思し憚るは、つきなうこそ」
と教へきこゆ。さすがに、人の言ふことは強うもいなびぬ御心にて、
「答へきこえで、ただ聞けとあらば、格子など鎖してはありなむ」
とのたまふ。
「簀子などは便なうはべりなむ。おしたちて、あはあはしき御心などは、よも」
など、いとよく言ひなして、ニ間の際なる障子、手づからいと強く鎖して、御褥うち置きひきつくろふ。
いとつつましげに思したれど、かやうの人にもの言ふらむ心ばえなども、ゆめに知りたまはざりければ、命婦のかう言ふを、あるやうこそはと思ひてものしたまふ。乳母だつ老人などは、曹司に入り臥して、夕まどひしたるほどなり。
13
Du, tri junaj ĉambelaninoj, estantaj tie, deziris vidi la figuron de Genĝi per siaj propraj okuloj, kaj striktigis sin en siaj koroj. Oni vestis la mastrinon per pli boneca vesto, kaj ŝminkis kun atento, sed ŝi mem havis nenian preparon en la koro. Kontraŭe la viro kun atento perparis sin, en senfine bela figuro, kio montriĝis eĉ erotika. Mjaŭbu pensis kun bedaŭro.
'Tian belan figuron vidu virino, kiu bone komprenas fascinecon, en ĉi tiu mizera loko. Kiel domaĝe al li!'
Ŝi estis trankvila, supozante, ke li ne faros trudan agon kontraŭ la princino, ĝenanta nenion. Sed, kondukante lin tiamaniere por eviti lian severan akuzon, ŝi senpace zorgis, se okazos doloriga cirkonstanco al Kartamo.
Genĝi pensis pri ŝia fono de nobla familio, kaj altirite sopiris al ŝi, kontraste al virinoj, tro ornamanta, kaj afektanta, elegantecon en nuntempa maniero. Li sentis indicon de la virino, surgenue proksimiĝanta al la vando, forte rekomendita de ĉambelaninoj. Odoro el ŝia vesto ŝvebis kortire kaj ŝi sidis kvieta, ĝuste kiel lia antaŭsupozo. Li alparolis ŝin pri sia multjara sopiro tre lerte, sed, ŝi tute ne respondis, eĉ en voĉo. Li suspiris, sen alia rimedo, kaj utais.
Kiom da fojoj mi ja toleris Vian silenton, ne por venkiĝi Ĉar daŭre tenas mi la esperon Al mi lasita, ne negativo
Proklamu vian neon, anstataŭ silentado. Doloron sentas mi, ŝanceliĝante je la koro ambaŭflanken."
若き人二三人あるは、世にめでられたまふ御ありさまを、ゆかしきものに思ひきこえて、心げさうしあへり。よろしき御衣奉りかへ、つくろひきこゆれば、正身は、何の心げさうもなくておはす。男は、いと尽きせぬ御さまを、うち忍び用意したまへる御けはひ、いみじうなまめきて、
「見知らむ人にこそ見せめ、栄あるまじきわたりを。あないとほし」
と、命婦は思へど、ただおほどかにものしたまふをぞ、うしろやすうさし過ぎたることは見えたてまつりたまはじと思ひける。わが常に責められたてまつる罪避りごとに、心苦しき人の御もの思ひや出で来むなど、やすからず思ひゐたり。
君は人の御ほどを思せば、ざれくつがへる、今様のよしばみよりは、こよなう奥ゆかしうと思さるるに、いたうそそのかされて、ゐざり寄りたまへるけはひ、しのびやかに、えひの香いとなつかしう薰り出でて、おほどかなるを、さればよと思す。年ごろ思ひわたるさまなど、いとよくのたまひつづくれど、まして近き御答へは絶えてなし。わりなのわざやと、うち嘆きたまふ。
「いくそたび 君がしじまに負けぬらん ものな言ひそと いはぬたのみに
のたまひも棄ててよかし。玉だすき苦し」
とのたまふ。
14
La juna urĝema ĉambelanino nomata Ĵiĵu, kiu estas la samlakta filino de la nutristino de Kartamo, sentis doloron kontraŭ ŝia senvortemo, kaj respondis al li anstataŭ ŝi, alproksimiĝante la vandon.
Kiel tintil' prelegfina Mi ne estas tre difina Perpleksite kiel diri Embarase kiel miri
Ŝi alvoĉis lin per tre knabina voĉo, en malpeza tono, afektante, ke la mastrino mem alparolas. Li aŭskultis la parolon tro amikema.
"Via unua alparolo mutigas min, kontraŭe.
Senparolo bone signas Profundamon n' esprimeblan Pikas min sinteno via Daŭre muti sen fin' fia"
Genĝi provis paroli bagatelajn rakontojn aŭ interese aŭ serioze, sed tio ne efikis al ŝi.
Ŝia konstanta persisto estis stranga, kaj li suspektis, se ŝi havus alian amaton. Premite de ĵaluzo, li senbrue trudis sin enen, malfermante la pordon. Mjaŭbu surpriziĝis je lia ago post relasiĝo, kaj forkuris en sian ĉambron, kun kompato al al ŝi. La estantaj junaj ĉambelaninoj fame sciis pri lia fascina figuro, kaj tute pardonis lian pekon sen miro, kaj nur zorgis pri ŝia senprepareco por la unua renkontiĝo, pro la subita okazintaĵo. Kartamo perdis sin, kaj estis tute kovrita de hontoj al la unua geiĝo.
'Ĉe la komenco tia hontiĝo estas nature aminda. Ŝi kreskis, ne instruite pri gevira afero.'
女君の御乳母子、侍従とて、はやりかなる若人、いと心もとなう、かたはらいたしと思ひて、さし寄りて聞こゆ。
鐘つきて とぢめむことはさすがにて こたへまうきぞ かつはあやなき
いと若びたる声の、ことにおもりかならぬを、人づてにはあらぬやうに聞こえなせば、ほどよりはあまえてと聞きたまへど、
「めづらしきが、なかなかロふたがるわざかな。
いはぬをも いふにまさると知りながら おしこめたるは 苦しかりけり」
何やかやとはかなきことなれど、をかしきさまにも、まめやかにも、のたまへど、何のかひなし。
いとかかるも、さま変り、思ふ方ことにものしたまふ人にやと、ねたくて、やをら押しあけて入りたまひにけり。命婦、あなうたて、たゆめたまへる、といとほしければ、知らず顔にてわが方へ往にけり。この若人ども、はた世にたぐひなき御ありさまの音聞きに、罪ゆるしきこえて、おどろおどろしうも嘆かれず、ただ思ひもよらずにはかにて、さる御心もなきをぞ思ひける。正身は、ただ我にもあらず、恥づかしくつつましきよりほかのことまたなければ、今はかかるぞあはれなるかし、まだ世馴れぬ人のうちかしづかれたると、
15
Li indulge traktis ŝin. Palpa tuŝado al ŝi en mallumo ne estis kontenta al li. Kial li estis allogita de ŝi? Li suspiris senatente, kaj eliris de la domo en noktomezo. Mjaŭbu kuŝigis sin sen dormado, kiel kuros la afero, kaj afektante ne scion de lia ekiro, ne tute signis al aliaj ĉambelaninoj. Ankaŭ li ŝtele eliris silente.
Genĝi revenis al sia loĝejo Nideŭvin, kaj kuŝis kun pensoj, ke gevira rilato ne ĉiam kuras glate laŭ sia plaĉo, kaj peze premiĝis je ŝia ne facile traktebla alta rango. Kiam li estis en perplekso, lin vizitis Toŭ-no-Tiŭĵaŭo.
"Bonan longan dormon! Ŝajnas, post via aventuro hieraŭ nokte."
Genĝi ellitiĝis kaj diris.
"Senzorga sola dormo relasis min. Ĉu vi venis de la palaco?"
"Jes, ĝuste survoje de reveno. Pri la oficiala ekskurso al Suzakuvin, oni anoncis, ke hodiaŭ estos elektitaj la muzikistoj kaj dancistoj. Tion mi devas sciigi al la Ministro, mia patro, pro kio mi eliris. Poste, mi tuj reiru al la palaco."
Genĝi diris.
"Do, mi ankaŭ iros kune."
Genĝi preparigis kaj manĝis rizmanĝon akvokuiritan kaj vaporkuiritan, kaj servis ankaŭ al la gasto. Du bovĉaroj ekiris laŭvice, sed la ambaŭ sidiĝis en la sama ĉaro kune.
"Vi ŝajnas dormema, ankoraŭ nun."
Akuzis Toŭ-no-Tiŭĵaŭo.
見ゆるしたまふものから、心得ずなまいとほしとおぼゆる御さまなり。何ごとにつけてかは御心のとまらむ、うちうめかれて、夜深う出でたまひぬ。命婦は、いかならむと目覚めて聞き臥せりけれど、知り顔ならじとて、御送りにとも声づくらず。君も、やをら忍びて出でたまひにけり。
9)
二条院におはして、うち臥したまひても、なほ思ふにかなひがたき世にこそと思しつづけて、かるらかならぬ人の御ほどを、心苦しとぞ思しける。思ひ乱れておはするに、頭中将おはして、
「こよなき御朝寝かな。ゆゑあらむかしとこそ思ひたまへらるれ」
と言へば、起き上りたまひて、
「心やすき独り寝の床にてゆるびにけりや。内裏よりか」
とのたまへば、
「しか。まかではベるままなり。朱雀院の行幸、今日なむ、楽人、舞人定めらるべきよし、よべうけたまはりしを、大臣にも伝へ申さむとてなむ、まかではベる。やがて帰り参りぬベうにべる」
と、いそがしげなれば、
「さらば、もろともに」
とて、御粥強飯召して、まらうとにもまゐりたまひて、引きつづけたれど、ひとつにたてまつりて、
「なほいとねぶたげなり」
と、とがめ出でつつ、
16
"Vi havas multajn sekretojn!"
Riproĉoj daŭris. Multaj laboroj estis faritaj en la tago, kaj Genĝi servis nur en la palaco ĝis vespero.
Genĝi rememoris Kartamon kun bedaŭro, kaj sendis la postsopiran leteron* en vespero. Ekpluvis tiam, kaj malŝatante moviĝi, li ne volis viziti ŝin, eĉ mallonge. En tiu domo vane pasis tempo atendi la leteron, kaj Mjaŭbu sentis kompatinda al Kartamo, kun malĝojo. La mastrino mem hontis la lastnoktan aferon en la koro, kaj ne havis ideon kulpigi la vespere atingintan leteron. Li skribis.
"Kiel kovras jen vespera La nebul' ne sereniĝas Kvazaŭ koro tre kaŝita Pluvas triste, mallumiĝas
Mi sopiras vin, kaj atendas dismalaperon de nuboj."
Ŝiaj ĉambelaninoj estis certaj, ke li ne vizitos hodiaŭ nokte**. Ili rekomendis al ŝi.
"Bonvolu skribi repondon al li, eĉ en tia okazo."
Ŝi estis en ĉagrenoj, kaj ne povis skribi, eĉ laŭŝablonan leteron.
"Ho, nokto profundiĝas."
Ĵiĵu diris, kaj anstataŭe utais, kiel antaŭe.
* Letero al novedzino, kiun devas sendi nova edzo post eliro de ŝia domo. Oni juĝas, ke ju pli frue atingas ĝi, des pli profunda estas lia amo.
** Tiama kutimo postulas, ke edzo nepre vizitu edzinon tri noktojn daŭre, por pruvi geedziĝon. Ĉi-nokta ne-vizito signifas blasfemon al ŝi.
「隠いたまふこと多かり」
とぞ恨みきこえたまふ。事ども多く定めらるる日にて、内裏にさぶらひ暮らしたまひつ。
10)
かしこには、文をだにといとほしく思し出でて、夕つ方ぞありける。雨降り出でて、ところせくもあるに、笠宿せむとはた思されずやありけむ。かしこには、待つほど過ぎて、命婦も、いといとほしき御さまかなと、心うく思ひけり。正身は、御心の中に恥づかしう思ひたまひて、今朝の御文の暮れぬれど、なかなか、咎とも思ひわきたまはざりけり。
「夕霧の はるる気色もまだ見ぬに いぶせさそふる 宵の雨かな
雲間待ち出でむほど、いかに心もとなう」
とあり。おはしますまじき御気色を、人々胸つぶれて思へど、
「なほ聞こえさせたまへ」
と、そそのかしあへれど、いとど思ひ乱れたまへるほどにて、え型のやうにもつづけたまはねば、
「夜更けぬ」
とて、侍従ぞ例の教へきこゆる。
17
Min pripensu atendantan Ekaperon de la luno En kor' sama aŭ malsama Mi atendas vin, la luno
Ili riproĉe admonis, kaj nun ŝi ekskribis ĝin kopie, sur la pupura papero, sed griziĝinta laŭ paso de jaroj, per mano forta, kaj per literoj antaŭmodernaj, sammarĝene supre kaj sube1. Genĝi submetis la senditan leteron tute sen intereso. Li ne estis kvieta, supozante, kiel ŝi pensas pri li nun. Li prenis tian senton ĝuste pento, sed kiel fari nun? Kvankam ŝi estus senvalora virino al li, li zorgos ŝin post tia rilatiĝo. Homoj de ŝia domo ne sciis lian tian konsideron, kaj treege ĉargeniĝis.
Maldekstra Ministro eliris de la palaco post noktiĝo, kaj kvazaŭ tirite, Genĝi venis lian domon. La Ministro havis fervoron pri la oficiala ekskurso, kaj liaj filoj kolektiĝis kaj paroladis pri tio per ĉiuj buŝoj, kaj ekzercadis dancon laŭ persono. En tia entuziamo pasis tagoj. Muziko per instrumentoj sonis pli laŭte brue ol ordinare, kaj muzikistoj konkure ekzercis. Ne kiel en la ordinaraa koncerto, ili sovaĝe blovegis flaĝoleton kaj ŝakuhaĉon, kaj rolmetis eĉ tamburegon2 al balustrado, kaj batis ĝin de sur tie, kaj gaje ludis. Dume, Genĝi vizitis nur sopiratajn virinojn ŝtele, sed tute tranĉiĝis komuniko kun Kartamo.
晴れぬ夜の 月まつ里をおもひやれ おなじ心に ながめせずとも
ロ々に責められて、紫の紙の、年経にければ灰おくれ古めいたるに、手はさすがに文字強う、中さだの筋にて、上下ひとしく書いたまへり。見るかひなううち置きたまふ。いかに思ふらんと、思ひやるもやすからず。かかることをくやしなどはいふにやあらむ、さりとていかがはせむ、我はさりとも心長く見はててむと、思しなす御心を知らねば、かしこにはいみじうぞ嘆いたまひける。
11)
大臣、夜に入りてまかでたまふに、ひかれたてまつりて、大殿におはしましぬ。行幸のことを興ありと思ほして、君たち集まりてのたまひ、おのおの舞ども習ひたまふを、そのころの事にて過ぎゆく。物の音ども、常よりも耳かしがましくて、方々いどみつつ、例の御遊びならず、大蓽篥、尺八の笛などの、大声を吹きあげつつ、太鼓をさへ、高欄のもとにまろばし寄せて、手づからうち鳴らし、遊びおはさうず。御いとまなきやうにて、せちに思す所ばかりにこそ、ぬすまはれたまへ、
18
En tia stato la aŭtuno finiĝis. Ĉe ŝi vane pasis tagoj sen efiko de deziro al lia retrorigardo.
Kiam la tago de la ekskurso de Mikado proksimiĝis kaj oni brue preparis por provludi, venis Mjaŭbu al Genĝi.
"Kiel ŝi fartas?"
Demandante, li sentis kompaton al Kartamo. La vizitanto raportis ŝian nunan staton, kaj pensis, murmurante eĉ en larmoj.
"Via forlaso daŭris tiom longa, kaj eĉ apudrigardantoj korpremiĝis."
Li supozis malamon de Mjaŭbu al si, ke ŝi intencis logi lin al Kartamo nur por interesiĝo, sed li rompis tian esperon dispecen. Li kompate supozis pri Kartamo, ke ŝi fermus sin en si sen vortoj.
"Nun mi ne havas liberan tempon. Neniu alia rimedo."
Kaj li diris iom ŝerce.
"Mi nur intencis puni ŝin pro ŝia ne relasita sinteno."
Li ridetis junece kaj bele, kaj Mjaŭbu ankaŭ sentis sin rideti nature, lin rigardante.
'Li nun estas en la aĝo senrezone kritikata de homoj. Kompreneblas, ke malmultas lia bonvolo, laŭ lia plaĉo.'
Tiel ŝi pensis. Pasis la tempo de preparo por la ekskurso, kaj li komencis reviziti Kartamon de tempo al tempo.
Depost kiam Genĝi prenis al si Junan Violon, samsangan al sopirata Visterio, li dorlote amis ŝin, pro kio li vizitis la sinjorinon de Rokudeŭ malpli ofte ol antaŭe.
かのわたりには、いとおぼつかなくて、秋暮れはてぬ。なほ頼みこしかひなくて過ぎゆく。
行幸近くなりて、試楽などののしるころぞ、命婦は参れる。
「いかにぞ」
など問ひたまひて、いとほしとは思したり。ありさま聞こえて、
「いとかうもて離れたる御心ばへは、見たまふる人さへ心苦しく」
など、泣きぬばかり思へり。心にくくもてなしてやみなむと思へりしことを、くたいてける、心もなく、この人の思ふらむをさへおぼす。正身の、ものは言はで思し埋もれたまふらむさま、思ひやりたまふもいとほしければ、
「暇なきほどぞや。わりなし」
とうち嘆いたまひて、
「もの思ひ知らぬやうなる心ざまを、懲らさむと思ふぞかし」
と、ほほ笑みたまへる、若ううつくしげなれば、我もうち笑まるる心地して、わりなの、人に恨みられたまふ御齢や、思ひやり少なう、御心のままならむもことわりと思ふ。この御いそぎのほど過ぐしてぞ、時々おはしける。
12)
かの紫のゆかりたづねとりたまひて、そのうつくしみに心入りたまひて、六条わたりにだに、離れまさりたまふめれば、
19
Kaj tute kompreneble, viziti la ruiniĝintan domon de la princo Fitati estis pezkora nature, eĉ konservante kompatemon. Tempo pasis, dum li ne eĉ volis klare vidi ŝin kontraŭ ŝia troiga sinhonto. 'Se mi revidos ŝin, ŝi aŭ montriĝus pli bona. Lastatempe mi palpe tuŝis ŝin, ne ĝis mia kontento. Mi volas revidi ŝin.' Rigardi ŝin klare en lumo estis hezitinde. Kaj tial li ŝtele eniris ŝian domon iun vesperon, kaj enrigardis tra interspacoj de la kadrofenestro, kiam la ĉambelaninoj estis libere ripozantaj. Kiel antaŭsupozo ŝia figuro ne troviĝis tie. Kvankam vandokurtenoj estis jam tre kadukiĝintaj, sed firme staris samloke dum multaj jaroj, kiujn neniu lokis alikoken senorde, kaj kaŝis la fundon. Sidis kvar, kvin ĉambelaninoj. Manĝotabletoj ŝajnis ĥinujdevenaj bluaj porcelanoj, sed aspektantaj kaduke malbelaj, sur kiuj estis neniu precipaj bonmanĝaĵoj mizere, kaj ili manĝis la restintaĵojn de la mastrino. Ĉe la ĉambroangulo virinoj, tremantaj pro malvarmeco, vestis sin per blankaj vestoj, sed ne esprimeble griziĝintaj, kaj metis malpuran surjupon ĉirkaŭ la lumbo, kio aspektis obstine ortodoksa. Kaj ilia frunta hararo, fiksita per kombilo por servi manĝon, donis al li intereson, kiu rememorigis similfigurajn homojn de la Dancista Trejnejo kaj la Oficejo de Ummejden, kie oni konsevas la sanktan spegulon.
"Ve, kiel malvarma jaro! Vivi longe, sperti mizeran mondon.1"
Iuj el ili ploris.
"Kial mi grumblis, kiam la forpasinta princo estis viva? Ni iel vivas, en ĉi tia mizera vivteno."
* Cito el Ĉangci 莊子.
まして荒れたる宿は、あはれに思しおこたらずながら、ものうきぞわりなかりける。ところせき御もの恥を見あらはさむの御心もことになうて過ぎゆくを、うち返し、見まさりするやうもありかし、手探りのたどたどしきに、あやしう心得ぬこともあるにや、見てしがな、と思ほせど、けざやかにとりなさむもまばゆし、うちとけたる宵居のほど、やをら入りたまひて、格子の狭間より見たまひけり。されど、みづからは見えたまふべくもあらず。几帳など、いたくそこなはれたるものから、年経にける立処変らず、おしやりなど乱れねば、心もとなくて、御達四五人ゐたり。御台、秘色やうの唐土のものなれど、人わろきに、何のくさはひもなくあはれげなる、まかでて人々食ふ。隅の間ばかりにぞ、いと寒げなる女ばら、白き衣のいひしらず煤けたるに、きたなげなる褶ひき結ひつけたる腰つき、かたくなしげなり。さすがに櫛おしたれてさしたる額つき、内教坊、内侍所のほどに、かかる者どもあるはやと、をかし。かけても、人のあたりに近うふるまふ者とも知りたまはざりけり。
「あはれ、さも寒き年かな。命長ければ、かかる世にも逢ふものなりけり」
とて、うち泣くもあり。
「故宮おはしましし世を、などてからしと思ひけむ。かく頼みなくても過ぐるものなりけり」
20
Tiel dirante iu el ili preskaŭ forfluge mienis, tremante, kiel en la utao en Mannjoo. Genĝi fariĝis malagrabla, aŭdante ilian ĉiajn malbondirojn en ĉagreno, kaj tial foriris de tie, kaj sekvante frapis pordon, afektante ĵusan alvenon.
"Ho, gasto venis."
Ili refajrigis lumon al lumigiloj, malfermis la pordon, kaj invitis lin enen.
13) Genĝi surpirziĝis je Kartamo
Ĵiĵu estis la junulino ankaŭ servanta al la Diserva Princino de Kamo, kaj en ĉi tiuj tagoj ŝi ne servis ĉi tie. Pro tio atmosfero en la domo sentiĝis multe kampareca, ne kutime al Genĝi. Neĝo, pri kiu la ĉambelaninoj rakontis, severe falegis, kvazaŭ duŝe. Stato de la ĉielo estis furioza, kaj vento blovadis ŝtorme. Lumo de olelumigiloj estingiĝis, sed estis neniu, kiu remetis fajron. Li rememoris la nokton, kiam malbona animo aperis antaŭ li. Ĉi tie ne estis tiel sovaĝa kompare al tie, kaj la ĉambro estis malvasta, kaj homindicoj estis pli multaj, kio donis senton al li malpli terura. Sed estis solece kaj vekiĝeme en la nokto. La sceno ŝajnis kortire aŭ interesa aŭ sopirinda, laŭ gustoj kapricaj. Sed ŝi, li bedaŭris, estis sindetenema, senfleksa kaj senglora.
Post klopoda tolero, mateno ŝajnis veni. Li levis supren la kradfenestron per siaj propraj manoj, kaj rigardis la neĝon en la ĝardeno antaŭ la okuloj. Neniu piedsingo estis sur la neĝo, kaj vidiĝis sovaĝe ĝis malproksime. Estis tre solece, kaj tial estis kompatinde eliri forlasante ŝin, li diris al ŝi, kun iom da malamemo.
"Rigardu la ĉielon tiel fascinan.
とて、飛び立ちぬベくふるふもあり。さまざまに人わろき事どもを愁へあへるを、聞きたまふもかたはらいたければ、たちのきて、ただ今おはするやうにてうち叩きたまふ。
「そそや」
など言ひて、灯とりなほし、格子放ちて入れたてまつる。
13)
侍従は、斎院に参り通ふ若人にて、このころはなかりけり。いよいよあやしう、ひなびたる限りにて、見ならはぬ心地ぞする。いとど、愁ふなりつる雪、かきたれいみじう降りけり。空の気色はげしう、風吹きあれて、大殿油消えにけるを、点しつくる人もなし。かの物に襲はれしをり思し出でられて、荒れたるさまは劣らざめるを、ほどの狭う、人げのすこしあるなどに慰めたれど、すごう、うたていざとき心地する夜のさまなり。をかしうも、あはれにも、やう変へて心とまりぬべきありさまを、いと埋れ、すくよかにて、何の栄なきをぞ、口惜しう思す。
からうじて明けぬる気色なれば、格子手づから上げたまひて、前の前栽の雪を見たまふ。踏みあけたる跡もなく、はるばると荒れわたりて、いみじう淋しげなるに、ふり出でて行かむこともあはれにて、
「をかしきほどの空も見たまへ。
21
Tiel ne intima al mi ĝis nun estas bedaŭrinde."
Maljunaj ĉambelaninoj rigardis lin kaj estis sorĉita de lia tre pura kaj juna viziĝo, eĉ en mallumo, en brilo de la neĝo, kaj ridetis kun feliĉo. Ili forte rekomendis al la mastrino.
"Eliru tuj al ĉambrorando. Sidi funde estas senvalore."
"Honesta estas pli bona."
Post ĉio Kartamo estis la persono, kiu ne rifuzas proponon de aliuloj, kaj ordigis sian vestaĵon, alvenis la randon sur siaj genuoj. Genĝi rigradis eksteran scenon, afektante ne vidi ŝin, sed kiel akre estis lia flanka rigardo! Li esperis, ke ŝia intimiĝo donu al li pli bonan impreson, sed, tio estis lia aroganteco.
Unue, ŝia sidfiguro estis alta, kaj ŝajnis longtrunka. Lia koro premiĝis, kiel malbona antaŭsupozo. Due, tre malbele vidiĝis ŝia nazo. Lia rigardo koncentriĝis al ĝi. Li vidis ĝin la rajdobesto de sankta Samantabadro*, t.e. elefanto. Ĝi estis mirinde alta kaj etendiĝis, kaj ĝia pinto iom pendiĝis kaj estis rozkolora, por evitindaĵo. Koloro de ŝia vizaĝo estis pli blanka kaj pala ol neĝo, kaj la frunto estis vasta. La suba duono de la vizaĝo estis longa, kio supozigas, ke ŝi eble havas longan mentonon**. Malgrasa ĝis ostoj ŝi estis kompatinde, kaj ĉe la ŝultroj vidiĝis ŝia malgraseco eĉ de sur vesto.
'Kial mi vidis ŝin, je la tuta korpo!'
Li pentis, sed pro kuriozeco, li daŭre rigardadis ŝin, seneviteble.
* Sanskrite: Saman tabhadra.
** Ŝi kredeble kaŝas suban duonon per faldventumilo.
つきせぬ御心の隔てこそわりなけれ」
と恨みきこえたまふ。まだほの暗けれど、雪の光に、いとどきよらに若う見えたまふを、老人ども笑みさかえて見たてまつる。
「はや出でさせたまへ。あぢきなし」
「心うつくしきこそ」
など教へきこゆれば、さすがに、人の聞こゆることを、えいなびたまはぬ御心にて、とかうひきつくろひて、ゐざり出でたまへり。見ぬやうにて、外の方をながめたまへれど、後目はただならず。いかにぞ、うちとけまさりのいささかもあらば、うれしからむとおぼすも、あながちなる御心なりや。
まづ、居丈の高く、を背長に見えたまふに、さればよと、胸つぶれぬ。うちつぎて、あなかたはと見ゆるものは鼻なりけり。ふと目ぞとまる。普賢菩薩の乗物とおぼゆ。あさましう高うのびらかに、先の方すこし垂りて色づきたること、ことのほかにうたてあり。色は雪はづかしく白うて、さ青に、額つきこよなうはれたるに、なほ下がちなる面やうは、おほかたおどろおどろしう長きなるべし。瘦せたまへること、いとほしげにさらぼひて、肩のほどなどは、いたげなるまで衣の上まで見ゆ。何に残りなう見あらはしつらむと思ふものから、めづらしきさまのしたれば、さすがにうち見やられたまふ。
22
Belaj estis ŝia kapo, kaj longa hararo fluanta kaj restanta riĉe ĉe piedo de la survesto, kaj pli longa je unu futo, same al aliaj amatinoj, kaj ne malsupera ol ili.
Priparoli ŝian vestaĵon similas al tro kritikema afero, sed ankaŭ en la malnovaj rakontoj oni komencas skribi de priskribo de vestaĵoj. Ŝi vestis sin per helrozkoloran veston sed kaduke blankiĝintan, sur nigriĝinta subvesto, kies originala koloro estis ne deĉifrebla, kun survesto el zibela pelto bonkvalita en profunda parfumo. Tio estis tradicia fasono antikva, sed ne deca al nuntempa senso de juna virino, kaj aspektis rimarkinde okulfrapa. Se ĉi tian pelton ŝi ne surhavus, ŝi estus tro frosta kun la pala vizaĝo, kompatinde. Konsternite, li forgesis vortojn diri, kaj sentis sin ankaŭ silentema. Por rompi tian sicuacion, li alparolis iel kaj tiel, sed ŝi hontis paroli, kaj kaŝis sian buŝon per la maniko. Tia konduto ŝajnis kampareca kaj esktermoderna, kio imagigis streĉitajn kubutojn de ceremoni-oficistoj, ambaŭflanken etendantajn. Ŝia ridanta mieno kontraŭe tre maltrankviligis lin. En kompato senfina li urĝe eliras de la domo.
"Kiam ne ekzistas subtenanto, tiam vi devus intime akcepti la ekamanton, kaj tiam via deziro estus plenumita. Mi estas dolora, sen via intimiĝo."
Tiel pretekstante, li utais.
頭つき、髪のかかりはしも、うつくしげにめでたしと思ひきこゆる人々にも、をさをさ劣るまじう、袿の裾にたまりて、ひかれたるほど、一尺ばかり余りたらむと見ゆ。
着たまへる物どもをさへ言ひたつるも、もの言ひさがなきやうなれど、昔物語にも、人の御装束をこそまづ言ひためれ。ゆるし色のわりなう上白みたる一かさね、なごりなう黒き袿かさねて、上着には黒貂の皮衣、いときよらにかうばしきを着たまへり。古代のゆゑづきたる御装束なれど、なほ若やかなる女の御よそひには、似げなうおどろおどろしきこと、いともてはやされたり。されど、げにこの皮なうて、はた寒からましと見ゆる御顔ざまなるを、心苦しと見たまふ。何ごとも言はれたまはず、我さへロとぢたる心地したまへど、例のしじまもこころみむと、とかう聞こえたまふに、いたう恥ぢらひて、口おほひしたまへるさへ、ひなび古めかしう、ことごとしく儀式官の練り出でたる肘もちおぼえて、さすがにうち笑みたまへる気色、はしたなうすずろびたり。いとほしくあはれにて、いとど急ぎ出でたまふ。
「頼もしき人なき御ありさまを、見そめたる人には、うとからず思ひ睦びたまはむこそ、本意ある心地すベけれ。ゆるしなき御気色なれば、つらう」
などことつけて、
23
Pendglacio nun degelas De markez' en matensuno Via koro ne degelas Dura kiel terglacio
Ŝi ne povis tuj reutai, kaj nur tenis ridetadon, kun lipoj firme fermitaj. Li kompatis ŝin, kaj eliris.
La interna mezpordo, kie oni haltigis la ĉaron de Genĝi, estis tre tordita kaj kvazaŭ rompita. Ĝi estis rimarkinda eĉ en nokta vido, sed bonkaŝita en detaloj. Nun en lumo ĝi ŝajnis tute ruina en soleco ĝis kompato, kaj nur neĝo kovris pinbranĉojn mole kaj varme kiel kotonŝtofo. La sceno aspektis montovilaĝo kaj tiel siporema. La domo en sovaĝejo, pri kiu la junuloj rakontadis en tiu pluvanta nokto, estos ĝuste ĉi tiea. Lasante tre ĉarman amatinon loĝi ĉi tie kaj sopire ami ŝin - kun bedaŭro ne povi viziti ŝin tiel ofte - en tia pensado distriĝos la malpermesita amsopiro al Visterio. Ne deca stato de Kartamo en ĉi tiu ideala sovaĝa loĝejo, rakontata en malnovaj rakontoj, estis ne taŭga. Li pensis.
'Ĉu alia homo krom mi povos esti en geedza rilato kun multe da toleremo? Ŝancon vidi ŝin ĉi tiel estus kondukinta la animo de la princo Fitati, zorgante la forlasitan filinon post lia morto.'
Genĝi balaigis neĝon kovrantan taĉibanarbon, alveniginte sian gardiston. Kvazaŭ envie, pinarbeto sin levis per si mem, kaj la neĝo falis susure. Li vidis la scenon, rememorante malnovan utaon, kaj volis havi ulon kune aprezi la literaturan etoson, eĉ ne profunde.
朝日さす 軒のたるひはとけながら などかつららの むすぼほるらむ
とのたまへど、ただ「むむ」とうち笑ひて、いと口重げなるもいとほしければ、出でたまひぬ。
14)
車寄せたる中門の、いといたうゆがみよろぼひて、夜目にこそ、しるきながらも、よろづ隠ろへたること多かりけれ、いとあはれにさびしく荒れまどへるに、松の雪のみあたたかげに降りつめる、山里の心地してものあはれなるを、かの人々の言ひし葎の門は、かうやうなる所なりけむかし、げに心苦しくらうたげならん人をここにすゑて、うしろめたう恋しと思はばや。あるまじきもの思ひは、それに紛れなむかしと、思ふやうなるすみかにあはぬ御ありさまは、とるべき方なしと思ひながら、我ならぬ人は、まして見忍びてむや、わがかうて見馴れけるは、故親王のうしろめたしとたぐへおきたまひけむ魂のしるベなめりとぞ、思さるる。
橘の木の埋もれたる、御随身召して払はせたまふ。うらやみ顔に、松の木のおのれ起きかへりて、さとこぼるる雪も、名にたつ末のと見ゆるなどを、いと深からずとも、なだらかなるほどに、あひしらはむ人もがなと見たまふ。
24
Oni ankoraŭ ne malfermis la pordon, tra kiu la ĉaro eliros, kaj serĉis posedanton de la ŝlosilo, kaj jen, treege multaĝa maljunulo aperis. Apud li estis virino, ĉu lia filino, aŭ ĉu nepino, kun aĝo ne bone deĉifrebla, kies vesto vidiĝis fume nigra kontraste al la neĝo, kaj tre tremanta pro malvarmo. Ŝi postis etan fajron en stranga ujo, kvazaŭ kovrante per manikoj. La aĝulo ne povis malfermi la pordon pro profunda neĝo, kaj tial ŝi alproksimiĝis kaj helpis lin, tre mallerte. La eskorto de Genĝi aliris kaj fine malfermis ĝin.
"Lian kapon kovras neĝo Blankan kovras ankaŭ aĝo Humidiĝas manik' lia Larme malsekiĝas mia
Infano ne havas veston surmeti."
Genĝi recitis tiel, kaj rememoris ŝian vizaĝon kaj ridetis, sur kies nazpinto aperis malvarmo rozkolore. Se Toŭ-no-Tiŭĵaŭo vidus tian scenon, al kio li komparus? Li ĉiam serĉe venas al li, kaj estas neniu maniero eviti lin al Genĝi.
Se Kartamo estus normala virino, kaj ne havus tian makulon, Genĝi povus facile forĵeti ŝin, lasante ŝin al aliaj viroj. Sed depost la klara ekvido je ŝi, ŝi ŝajniĝis pli ĉarma al li, kaj li kutime vizitadis ŝin tre ofte, kun serioza koro. Li donacis al ŝi silkon, brokaĵon, kotonon, k.a., anstataŭ zibelvesto, al maljunaj ĉambelaninoj vestaĵojn, k.a., kaj eĉ al la muljuna pordogardisito, laŭ decaj diveroj.
御車出づべき門は、まだあけざりければ、鍵の預り尋ね出でたれば、翁のいといみじきぞ出で来たる。むすめにや、孫にや、はしたなる大きさの女の、衣は雪にあひて煤けまどひ、寒しと思へる気色ふかうて、あやしきものに、火をただほのかに入れて袖ぐくみに持たり。翁、門をえあけやらねば、寄りてひき助くる、いとかたくななり。御供の人寄りてぞあけつる。
「ふりにける 頭の雪を見る人も おとらずぬらす 朝の袖かな
幼き者は形蔽れず」
とうち誦じたまひても、鼻の色に出でて、いと寒しと見えつる御面影、ふと思ひ出でられて、ほほ笑まれたまふ。頭中将にこれを見せたらむ時、いかなることをよそへ言はむ、常にうかがひ来れば、いま見つけられなむと、すべなう思す。
15)
世の常なるほどの、ことなる事なさならば、思ひ棄ててもやみぬべきを、さだかに見たまひて後は、なかなかあはれにいみじくて、まめやかなるさまに、常におとづれたまふ。黒貂の皮ならぬ絹綾綿など、老人どもの着るべき物のたぐひ、かの翁のためまで上下思しやりて、奉りたまふ。
25
Kartamo ne hontas lian ekonomian subtenon, kaj tial li pensis en facila koro, ke li asistos ŝin tiel, kaj li eĉ zorgis pli detalajn aferojn.
"Jen, tiu Elŝelita Cikado, laŭ mia flanka vido al ŝia relasita stato en la vespero, ŝajnis tre malbele, sed kortire pro ŝia gracia sinteno. Ĉu Kartamo estas pli malsupera ol ŝi? Ĝuste kiel diro de la Ĉevalejestro, virino ne dependas de rango. Elŝelita Cikado estis ĝisenvie alloga, kaj afero kun ŝi konkludis je mia malvenko."
Li rememoris ŝin je iaj okazoj.
Jarfino venis. Kiam Genĝi estis en la deĵorejo de la Palaco, vizitis lin la ĉambelanino Tajfu-no-Mjaŭbu. Li kutime servigis ŝin je sia hararkombado, sen amsento kun facila koro kaj ofte ŝerce ludante, kaj tial ŝi ĉiam venis al li sen lia alvoko, kiam ŝi havas ion diri. Jen ŝi diris.
"Mi havas strangan aĵon, sed mi timas vian malamon, se mi ne prezentos..."
Ŝi ridetis kaj hezitis plu paroli. Li diris.
"Kio ĝi estas? Vi ne havu aferon kovri antaŭ mi."
Ŝi respondis balbuteme.
"Kial ne? Se tiu estus mia plendo, mi tuj konsefus. Sed ĉi tiu estas tre malfacila klare anonci."
Li malameme rebatis.
"Kiel kokete, kiel kutime!"
かやうのまめやか事も恥づかしげならぬを、心やすく、さる方の後見にてはぐくまむと思ほしとりて、さまことにさならぬうちとけわざもしたまひけり。
「かの空蟬の、うちとけたりし宵の側目には、いとわろかりし容貌ざまなれど、もてなしに隠されて口惜しうはあらざりきかし。劣るべきほどの人なりやは。げに品にもよらぬわざなりけり。心ばせのなだらかにねたげなりしを、負けてやみにしかな」
と、もののをりごとには思し出づ。
16)
年も暮れぬ。内裏の宿直所におはしますに、大輔命婦参れり。御梳櫛などには、懸想だつ筋なく、心やすきものの、さすがにのたまひ戯れなどして、使ひ馴らしたまへれば、召しなき時も、聞こゆべきことあるをりは参う上りけり。
「あやしきことのはべるを、聞こえさせざらむも、ひがひがしう思ひたまへわづらひて」
と、ほほ笑みて聞こえやらぬを、
「何ざまのことぞ。我にはつつむことあらじとなむ思ふ」
とのたまへば、
「いかがは。みづからの愁へは、かしこくともまづこそは。これはいと聞こえさせにくくなむ」
と、いたぅ言籠めたれば、
「例の艷なる」
と憎みたまふ。
26
"Ĉi tiu estas la letero de la princino."
Ŝi transdonis ĝin.
"Ho, ĉu ĝi estas kaŝinda letero?"
Genĝi prenis ĝin, pro kio ŝia koro estis premita kun korbato. La papero estis blanka kaj dika, produktita en la norda regiono, ne uzata por amletero, kaj profunde aromigita.
'Ŝi skribis bone, ol sia arto.'
Jen ŝia utao:
Vesto mia malsekiĝis Je maniko per larmeroj Kor' malvarma via pelas Al plorado pro la ĝemo
Li ne komprenis, kion ĝi diras, kaj konsideris kapkline. Mjaŭbu antaŭenpuŝis al li pezan antikvecan vestokeston sur kovra ŝtofo, kaj diris.
"Vi nepre vidos ĝin hontinda, eĉ de mia flanka vido. Sed la princino mem preparis ĝin por vi kiel la novjaran veston, sed mi ne povas rifuze redoni pro ŝia malagrabliĝo. Se mi tenos ĝin ĉe mi, tio kontraŭas ŝian volon. Post unufoja rigardo, kiel ajn vi povos..."
Li respondis.
"Se vi konservos ĝin ĉe vi, kompatinde al ŝi. Ĝi estas de ŝia bonvolo tre ĝoja al mi, kiu persono havas humidan manikon, kion sekigos amatino, surkuŝante."
Plu li ne parolis.
'Sed, kiel malbela utaado. Certe ŝi sola utais kaj skribis mem. Kredeble Ĵiĵu korektis ĉiam ĝis nun. Ŝajnas, ke ŝi ne havas bonan profesoron asisti.'
Li supozis ŝian plenan klopodon utai, kaj devis aprezi ĝin estiminda. Li rigardis ĝin kun rideto. Tiun figuron Mjaŭbu vidis kun vizaĝo kolorigita ruĝe.
「かの宮よりはべる御文」
とて取り出でたり。
「ましてこれは、とり隠すべきことかは」
とて、取りたまふも胸つぶる。みちのくに紙の厚肥えたるに、匂ひばかりは深うしめたまへり。いとよう書きおほせたり。歌も、
からころも 君が心のつらければ たもとはかくぞ そぼちつつのみ
心得ず、うちかたぶきたまへるに、つつみに衣箱の重りかに古代なる、うち置きておし出でたり。
「これを、いかでかはかたはらいたく思ひたまへざらむ。されど、朔日の御よそひとて、わざとはベるめるを、はしたなうはえ返しはベらず。ひとり引き籠めはべらむも人の御心違ひはベるベければ、御覧ぜさせてこそは」
と聞こゆれば、
「引き籠められなむは、からかりなまし。袖まきほさむ人もなき身に、いとうれしき心ざしにこそは」
とのたまひて、ことにもの言はれたまはず。さても、あさましのロつきや。これこそは手づからの御事の限りなめれ。侍従こそ取り直すベかめれ、また筆のしりとる博士ぞなかべきと、言ふかひなく思す。心を尽くして詠み出でたまひつらむほどを思すに、いともかしこき方とは、これをも言ふべかりけりと、ほほ笑みて見たまふを、命婦おもて赤みて見たてまつる。
27
La vesto estis mumekolora furore, sed ne tolereble senglacea kaj malnova, kies ambaŭ flankoj de ŝtofoj estis same denskoloraj, malsame al ordinaro, kaj montris manikekstremojn tute ŝablone en la kesto. Ŝokite, li malfermis la leteron kaj lude enskribis ĉe marĝeno, kio vidiĝis de la flanka vido, jene:
"Kiam tuŝis mi kartamon Floron ruĝan, eĉ nazpinte Sen sopiro el la koro Per manik' ne decidinte
Mi vidis, ke kartamo havas ruĝan floron1."
Li malpurigis la paperon tiel. Mjaŭbu ne komprenis lian blasfemon kontraŭ la floro, kio havos ian rezonon, kaj ekrememoris ŝian vizaĝon en la lunlumo, kaj fariĝis ridinda.
"Vest' skarlata tre maldika Montras ŝian koron dense Sen denskoro ne famiĝu Malestimon al ŝi mense
Kompatindaj estas viaj rilatoj."
Mjaŭbu monologis en lerta maniero. Genĝi tre bedaŭris, aŭdante ŝian parolon, ke ŝia utao ne estas plej bona, kaj se Kartamo havus tipan kapablon. La cirkonstanco de Kartamo estis kompatinda, kaj ŝia malbonfamo estos pli evitinda. Alvenis aliaj servistinoj. Li ĝeme ekparolis.
"Ni kaŝu ĉi-fojan aferon! Ĉi tio ne estas konduto de normala homo."
Mjaŭbu pentis kun honto, kial ŝi prezentis tion al li, pro kio ŝi fariĝis sen-kora homo. Ŝi foriris de antaŭ li silente.
La sekvantan tagon ŝi estis ankaŭ servanta en la Palaco, kaj tiam Genĝi enrigardis la deĵorejon de servistinoj, kaj ĵetis al ŝi bantigitan leteron.
今様色の、えゆるすまじくつやなう古めきたる、直衣の裏表ひとしうこまやかなる、いとなほなほしう、つまづまぞ見えたる。あさましと思すに、この文をひろげながら端に手習ひすさびたまふを、側目に見れば、
「なつかしき 色ともなしに何にこの すゑつむ花を 袖にふれけむ
色こき花と見しかども」
など、書きけがしたまふ。花の咎めを、なほあるやうあらむと、思ひあはするをりをりの月影などを、いとほしきものから、をかしう思ひなりぬ。
「紅の ひとはな衣薄くとも ひたすらくたす 名をしたてずは
心苦しの世や」
と、いといたう馴れて独りごつを、よきにはあらねど、かうやうのかいなでにだにあらましかばと、かへすがへす口惜し。人のほどの心苦しきに、名のくちなむはさすがなり。人々参れば、
「取り隠さむや。かかるわざは人のするものにやあらむ」
とうちうめきたまふ。何に御覧ぜさせつらむ。我さへ心なきやうにと、いと恥づかしくてやをらおりぬ。
またの日、上にさぶらへば、台盤所にさしのぞきたまひて、
「くはや。昨日の返り事。あやしく心ばみ過ぐさるる」
とて、投げたまへり。
28
"Jen, respondo al hieraŭ. Mi estis streĉita strange."
Estantaj ĉambelaninoj deziris legi ĝin, kio okazis. Li foriris recitante:
Mumeflorojn kies ruĝon Tiel ĵetis mi fraŭlinon De Mikasa...
Mjaŭbu sentis ĝin interesa. Aliaj ĉambelaninoj, ne komprenante la kaŝitan signifon, akuzis ŝin.
"Ho, kial vi sola ridas!"
"Ne, en ĉi tiu prujna mateno malvarma, li kredeble vidis nazon similan al ruĝa silko. Kompate al lia recitado kun multaj tranĉetoj."
Ili reputacie babilis.
"Lia truda utaado! Neniu ruĝnazo inter ni. Aŭ, ĉu servas nun Sakon-no-Mjaŭbu aŭ manaĝoservistino de Figo?"
Mjaŭbu transdonis la respondon de Genĝi al la domo de la princino, kie svarme kolektiĝis ĉambelaninoj kaj aprezis ĝin.
Vin multnoktojn mi ne vidas Veston mete inter ni Ĉu vi volas min surmeti La donacan veston plu?
Li skribis ĝin sur blanka papero intence senorde, kio montriĝis interese kontraŭe.
Vespere en la lasta tago de la jaro, Mjaŭbu, kiel la sendito de Genĝi, donacis al la princino la kompleton de vestaĵoj, kiujn oni doncis al li, metante en la antaŭan vestokeston, veston teksitan el ruĝaj kaj purpuraj fadenoj, flavecan veston ambaŭflanke, k.a. Kartamo konsciis, ke la koloro de ŝia donaco ne plaĉis al li. La maljunaj servistinoj decide diris.
"Ĝi estis kortire purpurkolora. Ne malbonis."
女房たち、何ごとならむとゆかしがる。
「ただ、梅の花の、色のごと、三笠の山の、をとめをば、すてて」
と、歌ひすさびて出でたまひぬるを、命婦はいとをかしと思ふ。心知らぬ人々は、
「なぞ。御独り笑みは」
と、とがめあへり。
「あらず。寒き霜朝に、掻練このめるはなの色あひや見えつらむ。御つづしり歌のいとほしき」
と言へば、
「あながちなる御ことかな。このなかには、にほへるはなもなかめり。左近命婦肥後采女やまじらひつらむ」
など、心もえず言ひしろふ。御返り奉りたれば、宮には女房つどひて見めでけり。
逢はぬ夜を へだつる中の衣手に かさねていとど 見もし見よとや
白き紙に、捨て書いたまへるしもぞ、なかなかをかしげなる。
晦日の日、夕つ方、かの御衣箱に、御料とて人の奉れる御衣一具、葡萄染の織物の御衣、また山吹かなにぞ、いろいろ見えて、命婦ぞ奉りたる。ありし色あひをわろしとや見たまひけんと、思ひ知らるれど、
「かれはた、紅がおもおもしかりしをや。さりとも消えじ」
と、ねび人どもは定むる。
29
Kaj ili diris per ĉiuj buŝoj.
"La utao de ni sendita estis teorie firma. Sed lia respondo estas nur interesa, simple."
Kartamo komponis la lasta utaon post multaj klopodoj, kaj tial kopie skribis ĝin sur alian paperon por sia memoraĵo.
Pasis kelkaj tagoj de la nova jaro. En la dekkvara tago ĉi-jare estis okazota la vira dancokantado, pro kio oni ekzercadis brue ĉie ajn, dume Genĝi supozis kontraŭe tutsilantan loĝejon de la princino Kartamo. Fininte la sepatagan ceremonion de Montrado de Blanka Ĉevalo, li eliris de antaŭ Mikado, kaj revenis al sia ĉambro Paŭlovnio en la Palaco, afektante dormi tie. Sed fakte li eliris en la profunda nokto kaj celis ŝian domon. La atmosfero en la domo ŝajnis iom homsentema kaj boniĝis al normala nivelo ol antaŭe, sub lia asisto. Ankaŭ ŝi ŝajnis mildiĝi. Li esperis, se ŝi iom ŝanĝiĝus, malgraŭ antaŭe. Kiam ekbrilis la matena suno, li afektis heziti foriri. Ĉar la orienta ĉambropordo estis lasita malfermite, kaj la ekstera koridoro ne portis tegmenton pro ruiniĝo, kaj tial la sunradioj rekte penetris en la ĉambron, kiu klare montriĝis ankaŭ per reflekto de iom tavoliĝinta neĝo. Kartamo rigardis Genĝi meti survestojn, kaj iom venis el fundo de la ĉambro. De ŝia kuŝanta figuro disĵetiĝis ŝia hararo tre bele.
'Kiel mi estos ĝoja, se mi trovos ŝin pli bona, kun plia unu aĝo.'
Tiel pensante, suprenŝovis la kradfenestron, por vidi ŝin en lumo.
「御歌も、これよりのは、ことわり聞こえてしたたかにこそあれ、御返りは、ただをかしき方にこそ」
など、ロ々に言ふ。姫君も、おぼろけならでし出でたまひつるわざなれば、物に書きつけておきたまへりけり。
17)
朔日のほど過ぎて、今年、男踏歌あるべければ、例の所どころ遊びののしりたまふに、もの騒がしけれど、淋しき所のあはれに思しやらるれば、七日の日の節会はてて、夜に入りて御前よりまかでたまひけるを、御宿直所にやがてとまりたまひぬるやうにて、夜更かしておはしたり。例のありさまよりは、けはひうちそよめき世づいたり。君もすこしたをやぎたまへる気色もてつけたまへり。いかにぞ、あらためてひきかへたらむ時、とぞ思しつづけらるる。日さし出づるほどにやすらひなして、出でたまふ。東の妻戸押しあけたれば、むかひたる廊の、上もなくあばれたれば、日の脚、ほどなくさし入りて、雪すこし降りたる光に、いとけざやかに見入れらる。御直衣など奉るを見出だして、すこしさし出でて、かたはら臥したまひつる頭らつき、こぼれ出でたるほど、いとめでたし。生ひなほりを見出でたらむ時、と思されて、格子引き上げたまへり。
30
Sed li ĉesis tion duone, rememorante la egan penton lastfojan, intermetis apogilon por teni la kradon de la fenestro, kaj li aranĝis malordigitajn harojn de flankaj hartufoj. En la ĉambro estis elmititaj tre malnoviĝintaj spegultenilo, ĥineska kombilujo kaj kometikaĵujo. Li vidis fascine, ke iloj por viro iom miksiĝas, kredeble de ŝia forpasita patro. La vestaĵo de la virino ŝajnis normala hodiaŭ, ĉar ŝi vestis sin per lia lasta donaco al ŝi. Li ne memoris tion, kaj vidis bela la surveston kun interesa desegnaĵo. Li diris.
"Bonvolu lasi min aŭskulti vian voĉon de ĉi tiu jaro. Mi ne atendas la unuan ugviskanton de la nova jaro, sed volas vidi vian staton, ŝanĝitan nove."
Ŝi apenaŭ respondis en tremanta voĉo.
Bird' printempas Mi aĝiĝas...
Li ridis.
"Ĝuste! Bona progreso de pliaĝiĝo."
Kaj nun li foriras, recitante.
Estos sonĝo, Respond' via'
Ŝi okulsalutis lin, kaj daŭre kuŝante, apogis sin al objekto. De la flanka rigardo al ŝiaj lipoj kovrataj de la maniko, la ruĝa nazo kvazaŭ kartamo montris sin tre klare, kiun li juĝis malbela.
18) Genĝi ludas kun Juna Violo
Genĝi revenis al sia Nideŭvin, kaj trovis Junan Violon tre bele duonmaturita. Ŝia skarlata vesto sentiĝis tre kortira, kvankam la sama vestokoloro, kaj ŝia mezvesto estis surface blanka kun ruĝa subŝtofo sen ia desegnaĵo. Ŝi staris naive kun neniu zorgo, kiun li vidis tre bela.
いとほしかりし物懲りに、あげもはてたまはで、脇息をおし寄せて、うちかけて、御鬢ぐきのしどけなきをつくろひたまふ。わりなぅ古めきたる鏡台の、唐櫛笥、かかげの箱など取り出でたり。さすがに、男の御具さへほのぼのあるを、ざれてをかしと見たまふ。女の御装束、今日は世づきたりと見ゆるは、ありし箱の心ばへをさながらなりけり。さも思しよらず、興ある紋つきてしるき表着ばかりぞ、あやしと思しける。
「今年だに声すこし聞かせたまへかし。待たるるものはさしおかれて、御気色のあらたまらむなむゆかしき」
とのたまへば、
「さへづる春は」
とからうじてわななかしいでたり。
「さりや。年経ぬるしるしよ」と、うち笑ひたまひて、「夢かとぞ見る」とうち誦じて出でたまふを、見送りて、添ひ臥したまへり。ロおほひの側目より、なほ、かの末摘花、いとにほひやかにさし出でたり。見苦しのわざやと思さる。
18)
二条院におはしたれば、紫の君、いともうつくしき片生ひにて、紅はかうなつかしきもありけりと見ゆるに、無紋の桜の細長なよらかに着なして、何心もなくてものしたまふさま、いみじうらうたし。
31
Sub arkaika nutrado de la avino, ŝi ankoraŭ ne faris dentonigrigon, kaj li tualetigis ŝin per brovordigo, kio faris ŝin ĉarme bela.
'Kial mi vagas al virinoj senefike, ne apude zorgante ĉi tie tiel ĉarmulon?'
Tiel pensante, li ludadis per pupoj kune kun ŝi, kiel kutime.
Juna Violo desegnis bildojn, kaj farbigis ilin. Ŝi pentris arbitre laŭ plaĉo multajn interese. Ankaŭ Genĝi desegnis aldone. Li skizis virinon kun tre longa hararo, kaj punktis ruĝon ĉe ĝia nazo, kiu vidiĝis abomeninda eĉ en bildo. Li vidis sian figuron, spegulitan en la spegulo, kaj mem ŝmire kolorigis sian nazon per ruĝa farbo. Eĉ se li havas belan vizaĝon, sed kiam staras ruĝa monto ĉe la centro, ĝi fariĝas abomeninda. Ŝi rigardis lin, kaj treege ridis. Li damandis.
"Se mi transformiĝos tiel malbela, kiel vi faros?"
"Tute evitinde!"
Ŝi respondis kaj timis, ke la farbo fiksiĝos ĉe lia nazo. Li false viŝis tion.
"Ho, ne forviŝebla! Kian petolaĵon mi faris? Mikado skoldos min severe."
Lian tre seriozan eldiron ŝi komprenis kompatinda, kaj proksimiĝis al li por defarbigi. Li ŝerce diris.
"Ne miksu alian koloron aldone, kiel en la rakonto de Fej-Tiŭ*. Ruĝa koloro estas tolerebla."
Tia sceno komprenigis, ke ili estas bonaj geedzoj.
* Kiam Fej-Tiŭ vizitis virinon, li ĉiam portis akvujeton por ŝajna ploro. Kiam ŝi eksciis la fakton, ŝi miksis tuĉan nigron en la akvujeton, kaj fine lia vizaĝo estis tute ŝminkita nigre.
古代の祖母君の御なごりにて、歯ぐろめもまだしかりけるを、ひきつくろはせたまへれば、眉のけざやかになりたるもうつくしうきよらなり。心から、などかかううき世を見あつかふらむ、かく心苦しきものをも見てゐたらで、と思しつつ、例の、もろともに雛遊びしたまふ。
絵など描きて、色どりたまふ。よろづにをかしうすさび散らしたまひけり。我も描き添へたまふ。髪いと長き女を描きたまひて、鼻に紅をつけて見たまふに、形に描きても見まうきさましたり。わが御影の鏡台にうつれるが、いときよらなるを見たまひて、手づからこの紅花を描きつけ、にほはしてみたまふに、かくよき顔だに、さてまじれらむは見苦しかるベかりけり。姫君見て、いみじく笑ひたまふ。
「まろが、かくかたはになりなむ時、いかならむ」
とのたまへば、
「うたてこそあらめ」
とて、さもや染みつかむと、あやふく思ひたまへり。そら拭ひをして、
「さらにこそ白まね。用なきすさひわざなりや。内裏にいかにのたまはむとすらむ」
と、いとまめやかにのたまふを、いといとほしと思して、寄りて拭ひたまへば、
「平中がやうに色どり添へたまふな。赤からむはあへなむ」
と戯れたまふさま、いとをかしき妹背と見えたまへり。
32
La tago estis tre serena. Branĉoj en vasta nebulo estis atendataj, kiam ili ekfloros. Inter ili burĝonoj de mumeo estis jam ŝvelantaj. Ruĝa mumeo apud la ŝtupartegmento de la domo kutimis flori plej frue, kaj jam fieris ĝiajn ruĝajn florojn.
"Ruĝan floron mi malamas La kialon ne sciante Longan branĉon mi ja ŝatas En sopiro al staturo
Do, do."
Veĝemo eliris de lia buŝo sen rezono.
Legantoj, kiel fariĝos la futuro de ĉi tie aperintaj homoj?
－fino－
日のいとうららかなるに、いつしかと、霞みわたれる梢どもの、心もとなき中にも、梅は気色ばみほほ笑みわたれる、とり分きて見ゆ。階隠のもとの紅梅、いととく咲く花にて、色づきにけり。
「紅の 花ぞあやなくうとまるる 梅の立ち枝は なつかしけれど
いでや」
と、あいなくうちうめかれたまふ。
かかる人々の末々いかなりけむ。■
33
a:1055 t:2 y:0
